Pozajęzykowe środki ekspresji: asteriski

O asteriskach (z ang. asterisk – gwiazdka) wspomniane zostało już przy rozwinięciu pojęcia wulgaryzmów. Faktycznie główną rolą asterisków na forach internetowych jest umowna cenzura wyrazów powszechnie uznawanych za nieobyczajne. Bardzo często pozostawia się pierwszą i ostatnią literkę danego wyrazu, podczas gdy cały środek wymienia na „gwiazdki” (d**a). Nie jest to jednak zasadą. Przy stosowaniu asterisków zazwyczaj forowicze wplatają je w wyraz tak, by wiadomym było co ów rebus znaczy i aby pomyłka z innym była niemożliwa. Niektóre strony WWW dopuszczają tego typu cenzurę, są jednak też takie, które karzą userów nie tylko za używanie słów obelżywych, ale i ich sugerowanie, czyli np. stosowanie asterisków.
Na forach dyskusyjnych odnaleźć można też inne sposoby używania „gwiazdek”. Są one czasem wykorzystywane jako separator w obrębie tekstu, do wyszczególniania podpunktów, do objaśnień (przypisów) oraz do budowania emotikon, np.:

*^_^* – asteriski użyte jako rumieńce
:-* – jako usta, całus.
*_* – gwiazdy w oczach

Internauci o sobie

Chcąc ustalić czym jest Internet i jaka jest jego rola, rozesłałam za jego pośrednictwem ankietę oraz przeprowadziłam kilka wywiadów z osobami, które od dawna korzystają z tego wynalazku. Na pytanie – Co to jest Internet? – uzyskałam kilka naprawdę ciekawych odpowiedzi. Jedną z nich jest wypowiedź Perpetki (pseudonim internetowy): „Internet jest doskonałym oknem na świat. Jest jak wielki pub, do którego można wejść o każdej porze, spotkać kogoś – znajomego lub nie, pogadać, poczytać…”.

I rzeczywiście – w Sieci każdy może znaleźć coś dla siebie. Satysfakcjonuje ona zarówno poszukiwaczy informacji, wielbicieli gier, jak i ludzi pragnących zawrzeć nowe znajomości. W tym artykule chciałabym przede wszystkim skupić się na tym ostatnim zagadnieniu, czyli kontaktach między ludźmi w wirtualnym świecie.

Teoretycznie rzecz biorąc Internet to taki sam sposób komunikowania się, jak np. telefoniczny, listowny, czy radiowy. Ich cechą wspólną jest to, że nadawca i odbiorca nie widzą się. Na czym więc polega wyjątkowość wynalazku zwanego Internetem, któremu to Janusz Leon Wiśniewski poświęcił swoją powieść pt. „Samotność w Sieci”? Internauta o nicku Thorrief pisze tak: „Internet jest zaiste błogosławieństwem, lecz tylko wtedy, gdy używamy go z rozwagą. Osoby mające problemy ze znalezieniem swego miejsca na świecie powinny spróbować właśnie tutaj – poznać przez Sieć kilka osób, rozwinąć znajomość drogą binarną, po czym, upewniwszy się co do owych znajomości, spróbować ‘czegoś więcej’…”.

Być może niektórzy uznają użycie słowa „błogosławieństwo” w tym kontekście za bluźnierstwo, należy jednak zauważyć, że dla osób nieśmiałych, czy też niepełnosprawnych Sieć może rzeczywiście okazać się wybawieniem. Potrafi ona nie tylko oderwać człowieka od kompleksów związanych z wyglądem, ale też wzmocnić poczucie własnej wartości. „Myślę, ze Internet może być dobrym preludium do rehabilitacji sfery psychicznej ludzi w różnoraki sposób uważanych za niepełnosprawnych. Oczywiście nie zastąpi on żywego kontaktu, ale w dużym stopniu może pomoc pokonać początkową niechęć do własnego ciała” – pisze Tmucha.

Chcąc potwierdzić lub też zaprzeczyć tej opinii, przeprowadziłam bardziej szczegółowy wywiad z Marcinem, który cierpi na porażenie mózgowe. Ponieważ ma problemy z opuszczaniem domu, utrzymuje kontakty ze znajomymi głównie przez Sieć.

A oto fragment naszej rozmowy:

Ja: Czym według Ciebie jest Internet?
Marcin: Czasem Internet jest dla mnie źródłem informacji o tym co się dzieje, ale najczęściej jest to źródło kontaktu z ludźmi.
Ja: A co sadzisz o takich kontaktach? Czy zdarzają się wśród nich trwalsze?
Marcin: Ostatnio się zdarzył.
Ja: Możesz mi zdradzić coś więcej?
Marcin: Na jednym z czatów poznałem dziewczynę, z którą rozmawiam już od ponad roku. Spotykamy się również poza netem.
Ja: Czy możesz mi w takim razie powiedzieć, jak zareagowała na wiadomość o Twojej niepełnosprawności i w ogóle jak ludzie zwykle reagują?
Marcin: Ona zareagowała pozytywnie – mam na myśli, że nie widziała w tym problemu.
Ja: Ale reakcje są rożne? Możesz podać jakieś skrajne?
Marcin: Na przykład kiedy się przyznaję do choroby, rozmowa się kończy.

W tej ostatniej wypowiedzi Marcin nakreślił pewien charakterystyczny problem znajomości w wirtualnym świecie, właściwy nie tylko osobom niepełnosprawnym – chodzi mianowicie o anonimowość takich rozmówców. Owszem z jednej strony konwersacje, gdzie nadawca i odbiorca nie widzą się, zapewniają intymność, co prowadzi do większej swobody, jednakże z drugiej strony trzeba zauważyć, że tak naprawdę nigdy nie wiemy, czy osoba po drugiej stronie traktuje nas poważnie, czy też zwyczajnie bawi się naszym kosztem. Zdarzają się bowiem tacy, dla których Internet jest jedynie sposobem na odreagowanie oraz udowodnienie sobie, że można być drapieżcą, podczas gdy na co dzień jest się ofiarą.

Jak wobec tego ustosunkować się do internetowych znajomych? Trudno odpowiedzieć jednoznacznie na to pytanie. W tej kwestii należy ufać przede wszystkim swojej intuicji. Niestety, i ona bywa złudna, ponieważ często to co sobie wyobrażamy i czego pragniemy, zagłusza w nas zdrowy rozsądek. Najlepszym sprawdzianem w tym przypadku jest chyba czas. Rozmawiając z kimś przez okres kilku miesięcy, poznajemy go coraz lepiej i jesteśmy w stanie wychwycić zachowania i reakcje, których tamta osoba nie jest do końca świadoma, a które dają nam obraz jej prawdziwej osobowości, a nie tej wykreowanej. Oczywiście, w grę wchodzą jeszcze typowe międzyludzkie nieporozumienia, dlatego… nie jest łatwo. Jednak przypadki bratnich dusz, które odnalazły się właśnie dzięki temu medium, pokazuje, że czasem warto zaryzykować i otworzyć się przed kimś obcym, jeśli czujemy tę wyjątkową nić porozumienia.

PS
To jeden z moich pierwszych tekstów poświęconych Internetowi kilka lat temu, nie bijcie więc za mocno. 😉

Cyberspołeczeństwo

Czym jest cyberspołeczeństwo?

Odpowiedzi na to pytanie jest tyle samo, co poglądów dotyczących istoty Internetu, bowiem wszystko zależy od tego, na jaki aspekt obserwator zwróci uwagę. Dla jednych więc cyberżycie zaczyna się już w momencie przejścia ze stanu offline na online, dla innych zaś to kwestia stanu świadomości jako użytkownika Internetu, przekroczenia niewidzialnej bariery, gdzie wcale nie utożsamia się kontaktów międzyludzkich z kontaktami fizycznymi, czyli wcale nie muszę kogoś widzieć, słyszeć, móc dotknąć, by poczuć z tą osobą więź.

Wraz z początkami Sieci, kiedy nie było jeszcze mowy o „ekshibicjonizmie” uczuciowym Internautów, wcale oczywistą nie była możliwość poczucia z kimś więzi tylko na podstawie słowa pisanego – tego typu relacje przyjmowano z dość dużym zdziwieniem, a często nawet sceptycyzmem. Stanowisko dyskwalifikujące kontakty przez Sieć jako kontakty rzeczywiste wciąż zresztą w naszej kulturze funkcjonuje, czego przykładem są publikacje naukowe oraz artykuły w prasie. Oto przykład: „W Sieci znajdziemy tysiące grup dyskusyjnych (newsgroup), całe mnóstwo sieciowych pamiętników (blog), kanałów rozmów (IRC – Internet Relay Chat) czy pokojów rozmów (chat), miliony użytkowników sieciowych komunikatorów (messenger) i setki milionów stron domowych (homepage). Spotkania offline (twarzą w twarz) coraz częściej ustępują miejsca kontaktom online (w sieci), choć te drugie pozostają jedynie namiastką prawdziwej znajomości. Zwłaszcza że swoje emocje Internauci mogą wyrazić tylko za pomocą kombinacji znaków diakrytycznych (np. nawiasów i dwukropków) zwanych emotikonami. Jednak użytkownicy sieci nie narzekają z tego powodu. Bardziej cenią sobie anonimowość i odcięcie się od fizyczności”.

Postawy zachowawcze, jak w powyższym przykładzie, mimo że nie uwzględniają najnowszych trendów internetowych, wciąż mają prawo bytu, gdyż wiele osób korzystających z tego medium nie chce i nie czuje potrzeby „obnażania swojej duszy”. Zauważmy, że blogi o sobie zakładają zazwyczaj osoby młode, dla których ujawnienie zdjęć nagich czy półnagich raczej nie będzie miało wielkiego wpływu na życie poza Siecią. Inaczej sprawa ma się jednak z osobami publicznymi ze świata naukowego czy politycznego. Istnieją przypadki, gdzie opublikowanie zdjęć z bloga po prostu zrujnowało czyjąś karierę. Jednym z najgłośniejszych takich wydarzeń, było opublikowanie przez prasę zdjęć pani burmistrz amerykańskiego miasta Arlington, która w swoim profilu MySpace.com umieściła zdjęcia, do których pozuje w samej bieliźnie (http://expatpol.com/index.php?stsid=31806&kid=307&op=dodaj_komentarz&c_pid=122584). Nie ma się zatem co dziwić, że osoby cieszące się pewnym prestiżem społecznym, czy po prostu osoby starsze, nie przyswajające od razu tak diametralnych zmian kulturowych, wolą pozostać przy stanowisku, że cyberspołeczeństwo jest strukturą pozbawioną prawdziwych zażyłości interpersonalnych.

Wbrew jednak stereotypom coraz więcej naukowców, dla których Internet nie stanowi już nowości, ponieważ zajmują się badaniem go i obserwowaniem bieżących zmian od dłuższego czasu, dochodzi do wniosku, że cyberspołeczeństwo, to jednak coś więcej niż udział w wymianie informacji. Jan Grzenia w swojej publikacji poświęconej komunikacji językowej Internautów , zauważył, że komunikacja za pośrednictwem tego medium pozwala zrealizować wszelkie możliwe cele procesu komunikowania się, a zatem umożliwia nawiązanie między uczestnikami aktu komunikacyjnego więzi. Przy czym autor zaznacza, iż istnieje możliwość ukrycia własnej tożsamości, a nawet wykreowania nowej. Przez to Internet daje swemu użytkownikowi możność zachowania dystansu wobec innych uczestników rozmów sieciowych.

Nie tylko samo podejście do kwestii komunikacji przez Sieć jest jednak wykładnikiem przynależności do cyberspołeczeństwa. Właściwie trudno odrzucić osoby alienujące się i nie ujawniające swojej tożsamości poza obręb cyberświata. One też są jego częścią, one też go tworzą. Podobnie jak w normalnej rzeczywistości jedni chcą uczestniczyć w życiu ogółu, inni, ceniąc sobie swoją prywatność, wolą „nie afiszować się”. Chcąc uzyskać odpowiedź na pytanie czym jest cyberspołeczeństwo, należy więc nie tyle odrzucić wcześniejsze definicje, określane dziś mianem stereotypów, lecz je zmodyfikować. Bazując na powstałych dotychczas wyznacznikach przynależności do społeczeństwa internetowego, należy je nie tyle okroić, co rozszerzyć o wiedzę na temat nowych zjawisk i nowych zachowań ludzi w Sieci. Na dzień dzisiejszy można zatem wymienić następujące cechy społeczeństwa internetowego:

ˇ    W cyberspołeczeństwie większość działań – czy to jednostkowych, czy społecznych – odbywa się online. Uważa się, że działania online są lepsze niż analogiczne działania wykonywane offline, ponieważ dają więcej swobody w kreowaniu własnego wizerunku, wypowiadaniu własnego zdania, dają możliwość zgromadzenia wiedzy w sposób szybszy i bardziej efektywny oraz pokonują barierę odległości geograficznej.
ˇ    Cyberspołeczeństwo jest społeczeństwem informatycznym nie tylko dlatego, że w działaniach wykorzystywane są techniki telekomunikacyjno-informatyczne, ale także dlatego, że techniki te są widziane jako istotny czynnik wytwórczy, a wykorzystywanie teleinformatyki jako wszechstronnego czynnika rozwoju: także siła robocza składa się w większości z pracowników informatycznych, a większość dochodu narodowego brutto powstaje w obrębie szeroko rozumianego sektora informatycznego.
ˇ    Cyberspołeczeństwo jest także społeczeństwem informacyjnym, gdyż informacja jest podstawowym czynnikiem wytwórczym, głównym „towarem” i determinantem działania.
ˇ    Cyberspołeczności to grupy zrzeszające osoby, które coś łączy, np. zainteresowanie danym tematem. Bardzo często więzi wewnątrz grupy są tak mocne (szczególnie gdy grupa w świecie rzeczywistym nie ma prawa istnienia jako zbyt mało liczna lub w jakiś sposób deprecjonowana), że jej członkowie mają poczucie wspólnej tożsamości.

Z uwagi na oczekiwania i cele poszukiwań, społeczeństwa internetowe można podzielić na dwie grupy – te, które tworzą się w Sieci i dla których istnienie online jest jedyną formą egzystencji grupowej oraz takie, które istnieją najpierw w świecie „rzeczywistym” i przechodzą z niego do cyberprzestrzeni żeby nawiązać kontakty z innymi podobnymi do siebie, dzięki czemu z grupy niszowej mogą zmienić się w większe skupiska. Za tym idzie wymiana informacji, poglądów oraz zwiększają się możliwości działania (przykładem niech będą osoby zainteresowane survivalem. Grupa kilkunastu osób z całego kraju ma o wiele większą szanse zorganizowania wspólnego wyjazdu w odcięte od cywilizacji miejsce i przetrwania w nim niż dwie, trzy osoby).

Jakiekolwiek jest podejście czy oczekiwania Internauty, obie postawy są dowodem na to, że społeczeństwa internetowe naprawdę istnieją i nie ma zbyt wielkiej różnicy pomiędzy nimi a społecznościami z „realnego” uniwersum. Internauci – obywatele wirtualnego świata – pozostają ludźmi z całym bogactwem odcieni  swoich charakterów i zachowań. Często, na różne sposoby manifestując swoją indywidualną niezależność, jednocześnie podkreślają swoją grupową jedność . Cyberspołeczności dają bowiem swoim członkom bardzo silne wrażenie przynależności do grupy, zajmowania jakiegoś konkretnego miejsca wewnątrz Sieci, co przekłada się z kolei na świadomość tworzenia odrębnej struktury w kraju czy na świecie.

 
Linki do katalogów z blogami:
Najlepsze Blogi
Blogi

O badaniach nad językiem Internetu

Witam serdecznie

Ponieważ jest to mój pierwszy post, wypada tytułem wstępu powiedzieć co nieco o przyczynie powstania CYBERGADANIA. Otóż, jak wiadomo, badaniem zmian w naszym języku zajmują się generalnie filolodzy języka polskiego, wyspecjalizowani w dziedzinie językoznawstwa. O ile jednak znaleźć można wielu specjalistów zajmujących się językiem poszczególnych pisarzy czy epok, o tyle ciężej o tych,którzy by się odważyli komentować język współczesny, w jego najbardziej radykalnej, najszybciej ewoluującej formie… czyli wirtualnej.

Internet, który w ciągu ostatnich kilkunastu lat spopularyzował się tak bardzo, że stał się w naszej kulturze medium równie istotnym co telewizja czy radio, obecnie nie stanowi już obcego terenu dla badaczy. Wraz z upowszechnieniem się tego środka przekazu informacji, nastąpił niemal dosłowny wysyp publikacji dotyczących zarówno aspektów technicznych, socjologicznych, aż wreszcie i językoznawczych tego medium. Są to jednak przede wszystkim prace ogólne, stanowiące dopiero podstawę do głębszej analizy Internetu. Na gruncie językoznawczym w Polsce takiej syntezy dokonał w ostatnim czasie Jan Grzenia wydając publikację: Komunikacja językowa w Internecie, która stanowi vademecum dotychczasowych badań. Jest to moim zdaniem bardzo dobra praca, jednak dotyczy stanu badań sprzed kilku lat, co przy zawrotnym tempie zmian w Sieci, zdawać się może prehistorią.

Niestety, wielu humanistów wciąż omija szerokim łukiem środowisko wirtualnych rozmów, wpisując je do grupy zainteresowań informatyków. To dlatego według mnie współczesnemu językowi dzieje się taka krzywda w przypadku spolszczeń niektórych wyrazów. Zanim szacowne grono językoznawców zwróci uwagę na dany problem i rozważy, jak powinna wyglądać postać oraz odmiana angielskiego słowa jak np. „byte”, Internauci sami wpuszczają do obiegu bajta, w którym owe”j” jest ciosem wymierzonym w plecy naszej stylistyce i jej zasadom.No, ale czy można się temu dziwić? Internauci, to nie tylko dzieci Neostrady,to również osoby kreatywne. Więc, gdy rozprawiają o różnych sprawach, a brakuje im polskiego odpowiednika danego słowa, sami tworzą neologizmy, które albo się przyjmują, albo nie w ich środowisku. Jeśli się przyjmą – przechodzą na kolejne cyberspołeczności, skąd już prosta droga do komunikacji codziennej w prawdziwym świecie. Tak właśnie rozwija się współczesny język i nie ma co załamywać nad nim rąk.

Cel tego bloga będzie zatem dwoisty. Po pierwsze pragnę przedstawić najnowsze trendy, dotyczące języka polskiego w Internecie, po drugie zaś przywołać nieco wiedzy książkowej oraz własnych przemyśleń na temat komunikacji internetowej w ogóle, dzięki czemu być może uda mi się zainteresować kilkoro Czytelników problemem rozwoju dzisiejszego języka… Nie, źle! Sprostowanie: Sam rozwój bynajmniej problemem nie jest, a ja nie należę do radykałów, którzy uważają, że za wszelką cenę powinno się utrzymać klasyczną wersję mowy polskiej. Nie!Klasyczna to może być łacina, która jest martwa, lecz nasz język wciąż żyje i póki żyć będzie – powinien się zmieniać oraz rozwijać. Tylko… rozumnie – by w następnym pokoleniu mężczyzna oświadczający się kobiecie, nie powiedział:„Loffciam ciebie anek, zrobie all 4U, hajtniemy siem? Bedzie niezly urwal xD.”

Ponieważ zależy mi na tym, aby kogoś moimi wpisami zainteresować, jestem otwarta na Wasze sugestie tematów oraz polemikę.
Jeśli będziecie chcieli mnie sprawdzić lub dowiedzieć się nieco więcej o stanie badań nad współczesny językiem, polecam następujące pozycje:

• Cwalina W., Oni żyją, [w:] INTERNET i nowe technologie – ku społeczeństwu przyszłości, pod red. T. Zasępy i R. Chmury, Łódź 2001.
• Dołęga J. M., Podstawowa struktura komunikacji, [w:] Komunikacja wiary w trzecim tysiącleciu, red. S. Dziekoński, Olecko 2000.
• Gajda J., Język mediów jako system komunikacji i jego kulturowe uwarunkowania, [w:] Kultura i język mediów, pod red. M. Tanasia, Kraków 2007.
• Goban–Klas T., Media i komunikowanie masowe, Warszawa-Kraków 1999.
• Gogołek W., Technologie informacyjne mediów, Warszawa 2006.
• Golus B., Fenomen rozmów internetowych i ich języka, [w:] Dialog a nowe media, pod red. M. Kity i J. Grzeni, Katowice 2004.
• Grzenia J.,  Internet jako miejsce dialogu, [w:] Porozmawiajmy o rozmowie. Lingwistyczne aspekty dialogu, pod red. M. Kity i J. Grzeni, Katowice 2003.
• Grzenia J., Komunikacja językowa w Internecie, Warszawa 2007.
• Grzenia J., Strona WWW jako forma dialogu, [w:] Dialog a nowe media, pod red. M. Kity i J. Grzeni, Katowice 2004.
• INTERNET i nowe technologie – ku społeczeństwu przyszłości, pod red. T. Zasępy i R. Chmury, Łódź 2001.
• Lvy P., Drugi potop, [w:] Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku. Antologia, pod red. M. Hopfinger, Warszawa 2002.
• Maliszewska A., Wirtualna buźka. Modyfikująca rola znaków graficznych w komunikacji internetowej, [w:] Tekst w mediach, pod red. K. Michalewskiego, Łódź 2002.
• Manovich L., Język nowych mediów, Warszawa 2006.
• Nęcki Z., Komunikacja międzyludzka, Kraków 1996.
• Parzuchowski M., Bal maskowy w cyberprzestrzeni, [w:] „Wiedza i życie”, 09/2003.
• Sujkowska K., Komunikowanie media relations, [w:] Tekst w mediach, pod red. M. Michalewskiego, Łódź 2002.
• Taras B., Anonim w Internecie, czyli o komunikacji incognito, [w:] Dialog a nowe media, pod red. M. Kity i J. Grzeni, Katowice 2004.
• Wieczorkowska G., Bednarczyk I., Specyfika edukacji internetowej. Model dydaktyczny: COME, [w:] Kultura i język mediów, pod red. M. Tanasia, Kraków 2007.
• Zawisza-Smejlis J., Smejlis T., Komunikacja w grach MMORPG, [w:] Oblicza komunikacji, pod red. I. Kamińskiej-Szmaj, tom 1, Kraków 2006.
• Żydek-Bednarczuk U., Tekst w Internecie i jego wyznaczniki, [w:] Dialog a nowe media, pod red. M. Kity i J. Grzeni, Katowice 2004.

 
Do następnego wpisu zatem!

Buziaczki ;*